kleuterouders.blog

Is je kleuter wel toe aan groep 3 (en omgekeerd)?

Sinds 1985 zijn de kleuterschool en de lagere school in Nederland samengevoegd  tot basisschool. De stap van groep 2 naar groep 3 lijkt daardoor kleiner. Maar is dat wel zo? Kleuters leren spelenderwijs en ervaringsgericht. Vooral de jongste kleuters zijn nog weinig zelfredzaam en erg op zichzelf gericht. Geleidelijk worden ze zelfstandiger en stellen zich meer open voor anderen. Ze leren nog spontaan, omdat ze nieuwsgierig zijn, net zoals voordat ze op school kwamen.

Geleidelijk wennen ze aan de dagelijkse discipline op de school en ontwikkelen ze hun kennis. Vooral dat laatste gebeurt vaak sprongsgewijs. Opeens gaan ze vooruit en even later beleven ze een kleine terugval. In de groep 1-2 staat alles in het teken van de specifieke manier waarop kleuters zich nog ontwikkelen. De oudste kleuters spelen vaak nog met de jongste kleuters. Alles nog spontaan en meer gericht op het verleiden tot spelenderwijs leren dan op het klassikaal bijbrengen van kennis, zoals dat gebeurt vanaf groep 3.

Geleidelijk bereiden de leerkrachten van groep 1-2 de oudste kinderen voor op het serieuzere, meer gestructureerde onderwijs in groep 3. Ze volgen de ontwikkelingen van de kinderen en sturen deze bij om hen goed daarop voor te bereiden.

Groep 3

Omdat je de ontwikkeling nu eenmaal niet aan de hand van de kalender kunt meten is het ene kind al ruim voor de zomer klaar voor groep 3 en is het andere kind er aan het einde van het schooljaar nog niet helemaal aan toe. Maar… hoe strak is de grens tussen groep 2 en groep 3? Hoe scherp is de “knip” tussen het spontane leren van kleuters en het meer gestructureerde leren van de oudere kinderen?

In plaats van zich af te vragen “is de kleuter wel toe aan groep 3?” mag men zich afvragen “Is groep 3 wel toe aan de kleuter?” Is de leerkracht flexibel en begripvol naar kleuters of streeft deze al te rigoureus leerdoelen na? Een goede leerkracht beseft dat kinderen niet van de ene op de andere dag hun kleuterperiode achter zich laten. Soms gebeurt dat al in de loop van groep 2, maar soms ook pas in de loop van groep 3. Die scheidslijn is nooit exact te trekken.

Leermethoden

Leerkrachten in het basisonderwijs maken steeds meer gebruik van vaste leermethoden. Deze zijn gebaseerd op de “gemiddelde” leerling en worden in de loop van het leerjaar stap voor stap doorgewerkt.

Mocht de “gemiddelde” leerling bestaan, dan zou dat betekenen dat de meerderheid van “niet gemiddelde” leerlingen in de groep tekort wordt gedaan. Kinderen die vóór lopen kunnen immers wel wat extra uitdagingen en verdieping gebruiken en kinderen die áchter lopen vragen wat extra uitleg en coaching. Het stelt hoge eisen aan de leerkracht om daar goed mee om te gaan.

Maar het grootste gevaar van vaste leermethoden schuilt in het ontbreken van de flexibiliteit en tijd om spontane, speelse dingen te doen als de leerkracht zich al te krampachtig aan de leermethode vastklampt.

Voor leerkrachten die zijn opgeleid voor het volledige basisonderwijs van de groepen 1 t/m. 8 is het soms best lastig te beseffen dat kleuters totaal anders leren dan de oudere kinderen. Vandaar de vraag “Is de kleuter toe aan groep 3, of is groep 3 toe aan de kleuter?”