Tag Archives: vergelijking

Te verwachten vervolgonderwijs

Niveauverschillen

De eerste “prestaties” van je kleuter zeggen uiteraard nog niets over het verdere verloop van zijn of haar schoolcarrière. Tóch bestaan er tussen jonge kinderen vaak al opmerkelijke niveauverschillen.
Het zou onverstandig zijn om als leerkracht van groep 1–2 al ver op de zaken vooruit te lopen, maar intuïtief voelt deze vaak wel aan welke kinderen mogelijk naar HAVO of VWO zullen doorstromen en welke naar het VMBO.

Geduld

Als ouder wil je graag dat je kind het goed gaat doen op school. Op de basisschool komen ze voor het eerst in een omgeving waar prestaties er langzaamaan toe gaan doen. Als je kind eenmaal een beetje gewend is in groep 1 wordt het uitgedaagd om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het uitdagen is in de kleutertijd véél belangrijker dan het toetsen. Dat komt allemaal later wel! Pas als beslist moet worden of een kind naar groep 2 of 3 kan wordt gekeken of het daaraan toe is. Daarbij spelen dan meestal niet alleen kennis en vaardigheden een rol, maar vooral ook de leeftijd, de zelfredzaamheid en de omgang met anderen. Bijvoorbeeld de andere kinderen en de leerkrachten. Het is prettig als je dan als ouder te horen krijgt dat je kind zich al goed aanpast, goed meedoet en misschien al wat slimheid laat zien. Voor echte conclusies is het dan nog veel te vroeg.

Achterstand

Nogal wat kinderen laten niet direct zien wat ze al in hun mars hebben. Misschien zijn ze verlegen of moeten ze wennen aan de andere kinderen. Soms kunnen fysieke beperkingen een rol spelen, zoals doofheid of bijziendheid. Het kan voorkomen dat die niet tijdig worden opgemerkt, en daardoor al tot een zekere achterstand kunnen leiden. Een kind dat bijvoorbeeld woorden niet goed verstaat zal die ook niet goed uitspreken. Soms ontdekt dan de logopedist dat het niet goed hoort. Vaak kan slecht horen gemakkelijk verholpen worden. Vanzelfsprekend kan ook bijvoorbeeld bijziendheid het leren in de weg staan. Een bril is dan meestal de oplossing. Ook kan een kind een taalachterstand hebben. Bijvoorbeeld als het in een andere taal dan het Nederlands zijn opgevoed. Misschien is het wel heel erg pienter, maar begrijpt het vragen of uitleg niet en kan het zich niet goed uitdrukken.
Dit soort belemmeringen kunnen het voor de leerkracht lastig maken om zicht te krijgen op de mogelijkheden van een kind en de mate waarin het zich ontwikkelt.

Voorlopers

Zoals eerder aangegeven krijgt de leerkracht soms al vroeg een redelijk beeld van de mogelijkheden van je kind. En – eerlijk is eerlijk – vaak valt de appel niet ver van de boom. Het opleidingsniveau van de ouders zegt vaak ook wel iets over het te verwachten niveau van hun kroost. Maar niets is zeker. Net zomin overigens als de vergelijking met een ouder broertje of zusje. Ieder kind is een zelfstandig individu, met een eigen karakter, aanleg en interesse. Geen twee kinderen zijn exact hetzelfde, zelf niet binnen een gezin. Bovendien kan een kind met een relatief hoge intelligentie door allerlei oorzaken achterblijven. Bijvoorbeeld door een gebrek aan voldoende uitdaging, of door gebrekkig sociaal gedrag. Onder andere daarom is het heel belangrijk dat een school voldoende aandacht heeft voor hoogbegaafde kinderen.

Remmende factoren

Sommige kinderen die uitstekend meekomen in de eerste klassen van het basisonderwijs kunnen later te maken krijgen met stagnaties. Bijvoorbeeld door problemen thuis, door een verhuizing, door gebrek aan motivatie of concentratie. Maar ook doordat ze bijvoorbeeld niet goed kunnen opschieten met een of meer kinderen uit de klas. Misschien worden ze gepest of anderszins in hun doen en laten belemmerd. Al deze zaken maken dat het weleens erg voorbarig kan zijn om te vroeg conclusies te trekken over het niveau van kinderen en over hun toekomstige schoolkeuze.

Je kinderen vergelijken

Verschil moet er zijn…

Hoe leuk is het voor je kind als het steeds met zijn of haar broertje(s) of zusje(s) wordt vergeleken? Op zich is daar niets mis mee, maar heeft niet ieder kind het recht om als individu behandeld te worden? Ouders ontdekken bij hun tweede kind al gauw dat het zich wat anders ontwikkelt dan hun eerste kind. Het ene kind leert bijvoorbeeld wat eerder lopen, terwijl het andere eerder leert praten. Het ene kind is egocentrischer en in zichzelf gekeerd en het andere kind is wat socialer.

Waardeoordeel

Dit kan ertoe leiden dat ouders hun ene kind als voorbeeld gaan stellen voor hun andere kind(eren).  Helaas werkt zoiets eerder negatief dan positief. Vooral wanneer je kind regelmatig te horen krijgt dat het “achterblijft” kan het dit gaan opvatten als een verwijt en zeker niet als een aanmoediging om beter te presteren.
Dit soort vergelijkingen passen in het rijtje van foute opmerkingen, zoals: “Kom maar hier, dat kun jij toch niet…” of “Nee, doe maar niet, straks val je weer”. Feitelijk zeg je daarmee “doe maar niets, want bij jou gaat dat toch fout”. Op den duur gaat je kind zich daarnaar gedragen, met de gedachte “tsja, daar ben ik nu eenmaal niet goed in…”

Het is maar de vraag of jouw waardeoordeel terecht is. Misschien presteert het broertje of zusje waaraan je je kind spiegelt wel bovenmatig en presteert het andere kind normaal. Ook kan een kind de dingen waarin het wat achterblijft misschien ruimschoots compenseren met andere kwaliteiten. Uit de ontwikkeling van peuters en kleuters kun je nog niet veel conclusies trekken. Maar zélfs als een kind achterblijft ten opzichte van broertjes of zusjes, dan nog is dat geen bewuste keuze. Misschien zit er gewoon niet meer in, ook als je de indruk hebt dat het zich onvoldoende inspant. Accepteer dat en leer je kind met eventuele beperkingen omgaan.

Lastig kind 

Als je kind zich lastig gedraagt is het begrijpelijk dat je dat negatief beoordeelt. Tóch groeien veel lastige kinderen niet zelden uit tot mondige, intelligente volwassenen. Misschien wel juist omdat ze over “een eigen willetje” beschikken. Vaak bewijzen ze daarmee dat er pit in zit!

Dat betekent uiteraard niet dat je ongewenst gedrag hoeft te accepteren. Zie het liever als een uitdaging je kind te leren wat beter met zijn of haar emoties om te gaan. Dat is overigens ook het eerste wat een goede leerkracht zal doen als je kind zich op school onvoldoende aanpast.

Vergelijken in de klas

De leerkracht op school is doorgaans als geen ander in staat kinderen met elkaar te vergelijken. Het zou niet goed zijn als hij of zij kinderen zou verwijten als ze onderpresteren ten opzichte van hun klasgenootjes. Welnee, die diversiteit is heel gewoon. Het is juist een uitdaging om doorlopend zicht te houden op de ontwikkeling van ieder individueel kind. Zéker bij kleuters, die niet alleen qua aanleg verschillen, maar waar meestal ook nog de groepen 1 en 2 bij elkaar gevoegd worden. Bovendien komen er doorgaans ook nog het hele jaar door nieuwe kinderen bij in groep 1. Nét als thuis is het daarom ook op school belangrijk ieder kind als individu te behandelen. Daar hebben ze recht op!